Terapia systemowa jest jednym z najbardziej popularnych nurtów psychoterapii. Wywodzi się z Ogólnej Teorii Systemów, której autorem jest austriacki biolog i filozof Ludwig von Bertalanffy. System w tłumaczeniu z języka greckiego rozumiany jest jako spójna całość. Jej główne założenie opiera się na przekonaniu, że na funkcjonowanie jednostki znaczący wpływ ma właśnie cały system, w którym funkcjonuje, najczęściej podstawowym systemy jest rodzina. Stąd często terapia systemowa jest zamiennie nazywana terapia rodzin, chociaż może dotyczyć również par i osób indywidualnych. Nurt systemowy ma swoje zastosowanie, wszędzie tam gdzie mamy do czynienia z relacjami międzyludzkimi.
W terapii systemowej zakłada się, że jedno zjawisko wpływa na kolejne, i ma wpływ na pojawienie się nowego zjawiska- są to zależności cyrkularne. Sytuacja ta może prowadzić do powstania tzw. „Błędnego koła”, czyli np. dziecko przejawiające trudne/buntownicze zachowania może budzić złość rodzica i jego dystans, co z kolei powoduje większe nasilenie tych zachowań.
Psychoterapia systemowa koncentruje się na relacjach całej rodziny lub pary. Analizuje role, które pełnią poszczególne osoby i sposobach komunikacji pomiędzy członkami rodziny. Rodzinę traktuje się jako układ zamknięty, a jego elementy maja na siebie wzajemny wpływ i są ze sobą powiązane. W terapii istotne jest zachowanie neutralności terapeuty. Jego zadaniem jest obserwować relacje i sprzężenia, a następnie omawiać je z rodziną. Na podstawie swoim spostrzeżeń, terapeuta szuka źródła problemu, uświadamia go pacjentom i proponuje rozwiązania.
Pierwszym etapem pracy z rodzina jest jej dokładne poznanie i zebranie wszystkich możliwych informacji (w tym historii rodziny i jej poszczególnych członków).
Kiedy warto udać się do terapeuty:
- jeśli w rodzinie/parze występują liczne konflikty
- jeśli rodzina doświadcza różnego rodzaju kryzysów
- jeśli występują problemy wychowawcze
- jeśli występują trudności w komunikacji pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny.